Abstract
The speculation of medieval Latin philosophers about the subject of thought and the intellectual soul addresses questions that are of great philosophical importance for an understanding of human nature, such as: What is the subject of thought? Is it the composite of body and the intellectual soul, or is it the intellectual soul alone? If the subject of thought is the intellectual soul alone, does this confer a special status on the intellectual soul compared to the souls of other animals? Does this make the intellectual soul itself somehow independent from the body? And if the intellectual soul is somehow independent from the body, can it still be regarded as the substantial form of a human being? These specific questions of the medieval debate are the subject of this paper, which focuses on Aquinas’s replies and solutions. I argue that they constitute his most sophisticated contribution to the Aristotelian theory of human nature and, moreover, were highly influential. However, Aquinas’s opinion on this matter did not meet universal consent. Serious objections to Aquinas’s view were raised even by one of his closest followers, Giles of Rome, and later on, in the third decade of the fourteenth century, by Thomas Wylton. The critical responses of these two opponents to Aquinas are considered in this paper.
This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.
Access this chapter
Tax calculation will be finalised at checkout
Purchases are for personal use only
Similar content being viewed by others
Notes
- 1.
For a study on these topics that takes into account not only Aristotle’s view but also Averroes’s view and the reactions of some medieval Latin philosophers to Averroes, see McCord Adams, Trifogli (2012).
- 2.
- 3.
- 4.
Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 75, art. 2, corp.: “<1> Respondeo dicendum quod necesse est dicere id quod est principium intellectualis operationis, quod dicimus animam hominis, esse quoddam principium incorporeum et subsistens. <2> Manifestum est enim quod homo per intellectum cognoscere potest naturas omnium corporum. Quod autem potest cognoscere aliqua, oportet ut nihil eorum habeat in sua natura, quia illud quod inesset ei naturaliter impediret cognitionem aliorum; sicut videmus quod lingua infirmi quae infecta est cholerico et amaro humore, non potest percipere aliquid dulce, sed omnia videntur ei amara. Si igitur principium intellectuale haberet in se naturam alicuius corporis, non posset omnia corpora cognoscere. Omne autem corpus habet aliquam naturam determinatam. <C1> Impossibile est igitur quod principium intellectuale sit corpus. Et similiter impossibile est quod intelligat per organum corporeum, quia etiam natura determinata illius organi corporei prohiberet cognitionem omnium corporum; sicut si aliquis determinatus color sit non solum in pupilla, sed etiam in vase vitreo, liquor infusus eiusdem coloris videtur. <3><C2> Ipsum igitur intellectuale principium, quod dicitur mens vel intellectus, habet operationem per se, cui non communicat corpus. <4> Nihil autem potest per se operari, nisi quod per se subsistit. Non enim est operari nisi entis in actu, unde eo modo aliquid operatur, quo est. Propter quod non dicimus quod calor calefacit, sed calidum. Relinquitur igitur <C3> animam humanam, quae dicitur intellectus vel mens, esse aliquid incorporeum et subsistens .” (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org.; boldface, numbering and English translation are mine).
- 5.
Aristoteles, De anima, III.4, 429a10–27 (trans. Shields, 59).
- 6.
See Caston (2000, 153–155).
- 7.
For more details about this problem, see Trifogli (2021, 143–145).
- 8.
See, e.g., Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 75, art. 5, corp. (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org)
- 9.
On this point, see Trifogli (2012, 232).
- 10.
For a more extensive presentation of these two passages and of the conflicting interpretations that Aquinas and Giles of Rome offer of them, see Trifogli (2012, 222–231).
- 11.
Aristoteles, De anima, I.1, 403a3–12 (trans. Shields, 2–3).
- 12.
For Aristotle’s general remarks in support of the dependence of all the affections of the soul on both body and soul, see Aristoteles, De anima, I.1, 403a16–b19 (trans. Shields, 3–4).
- 13.
Aristoteles, De anima, I.4, 408b11–15 (trans. Shields, 14).
- 14.
See, e.g., Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 84, art. 6–8; q. 85, art. 1 (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org). For more about Aquinas’s theory of intellectual cognition and in particular his rejection of innatism, see Pickavé, Chap. 11 in this volume, pp. 213–227.
- 15.
Thomas de Aquino, Sentencia libri De anima, I, c. II, (ed. Gauthier, 9: 50–10: 81): “<1> Sciendum est igitur quod aliqua operatio anime est aut passio que indiget corpore sicut instrumento et sicut obiecto; sicut uidere indiget corpore sicut obiecto quia color, qui est obiectum uisus, est corpus, item sicut instrumento quia uisio, etsi sit ab anima, non est tamen nisi per organum uisus, scilicet per pupillam que est ut instrumentum; et sic uidere non est anime tantum, set etiam organi. Aliqua autem operatio est que indiget corpore, non tamen sicut instrumento, set sicut obiecto tantum; intelligere enim non est per organum corporale, set indiget obiecto corporali: sicut enim Philosophus dicit in III huius, hoc modo fantasmata se habent ad intellectum sicut colores ad uisum, colores autem se habent ad uisum sicut obiecta, fantasmata ergo se habent ad intellectum sicut obiecta; cum ergo fantasmata non sint sine corpore, inde est quod intelligere non est sine corpore, ita tamen quod sit sicut obiectum, non sicut instrumentum. <2> Ex hoc duo sequntur. Vnum est quod intelligere est propria operatio anime et non indiget corpore nisi ut obiecto tantum, ut dictum est; uidere autem et alie operationes et passiones non sunt anime tantum, set coniuncti. Aliud est quod illud quod habet operationem per se, habet esse et subsistenciam per se, et illud quod non habet operationem per se, non habet esse per se; et ideo intellectus est forma subsistens, alie potencie sunt forme in materia. Et in hoc erat difficultas huiusmodi questionis, quia scilicet omnes passiones anime secundum apparenciam uidentur coniuncti.” English translation in Thomas Aquinas, A Commentary on Aristotle’s De anima (1999, 15).
- 16.
See Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 85, art. 1–2 (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org).
- 17.
On this alternative way of explaining why thinking depends on the body according to Aristotle, see Frede (1992, 106).
- 18.
See Trifogli (2012, 227–228).
- 19.
Aegidius Romanus, In libros De anima expositio, I, cap. 63 (ed. Venice 1500, f. 17rb): “Dubitaret forte aliquis utrum gaudere et tristari et cetera huiusmodi competant ipsi animae secundum se.”
- 20.
Aegidius Romanus, In libros De anima expositio, I, cap. 63 (ed. Venice 1500, f. 17rb): “Dicendum quod, ut satis innuit Philosophus in littera, aliud est ratio agendi et aliud est quod agit. Nam nec forma agit nec materia patitur, sed compositum agit per formam et patitur per materiam. Debemus enim imaginari quod sicut res se habet ad esse ita se habet ad agere. Quibus ergo competit per se esse competit per se agere. Compositum ergo quia per se est, per se agit; forma vero quia non per se est, sed est ratio essendi, non per se agit, sed est ratio agendi. Odire ergo, gaudere, tristari et cetera talia, sive dicant actionem sive passionem, non poterunt per se competere animae, quia nihil quod non est per se nec per se agit nec per se patitur. Anima ergo per se loquendo nec per se gaudet nec per se tristatur, sed est ratio quare compositum gaudeat et tristetur. Bene ergo dictum est quod est melius dicere animam nec gaudere nec tristari sed hominem agere haec per animam.” (The English translation of the passages from Giles’s De anima commentary is mine).
- 21.
Frede (1992, 106).
- 22.
Aegidius Romanus, In libros De anima expositio, I, cap. 63 (ed. Venice 1500, f. 17rb): “Ulterius forte dubitaret aliquis utrum intelligere per se competat animae ita quod possimus concedere quod, quamvis anima non gaudeat nec tristetur, sed homo per animam, nihilominus tamen anima per se intelligit.”
- 23.
Aegidius Romanus, In libros De anima expositio, I, cap. 63 (ed. Venice 1500, f. 17rb): “<1> Dicendum quod, secundum quosdam, intelligere est quaedam operatio animae in qua non communicat cum corpore, et huiusmodi operatio, ut dicunt, non est ipsius coniuncti. Ideo, ut dicunt, Philosophus supra dixit quod intelligere est aliquid alterum huiusmodi, quia non est operatio ipsius coniuncti, sed ipsius animae. Nam cum intellectus non sit virtus organica, in intelligendo per se non laborat organum corporale; quare talis operatio non videtur esse totius coniuncti, sed animae. <2> Sed hoc stare non potest. Nam quamdiu est anima coniuncta corpori, non habet per se esse, et si non competit ei per se esse, non competit ei per se agere. Ipsum etiam intelligere non est ipsius animae, sed est ipsius coniuncti. Dato ergo quod intellectus nullo modo uteretur organo corporali, nec per se nec per accidens, attamen ex quo anima est forma corporis, quo posito non per se est, sed est ratio essendi, sequitur quod non per se agat, sed sit ratio agendi. Quare ipsum intelligere non per se competit animae, sed sicut anima non per se est, sed est ratio quare homo sit, sic non per se intelliget, sed est ratio quare homo intelligat. <3> Hanc autem veritatem specialiter debent exprimere et confiteri catholici tractatores, videlicet quod secundum proprietatem locutionis non dicamus quod anima intelligat, sed quod homo per animam; quo posito oportet concedere animam intellectivam esse formam corporis et multiplicari secundum multitudinem corporum. Immo, cum ipse idem Averroes hoc concedat, quod anima non addiscat nec distinguat, sed homo hoc faciat per animam, ab ipsa veritate coactus oportet eum dicere [quod] animam intellectivam esse formam corporis, et non esse unum intellectum numero in omnibus, sed plurificari secundum plurificationem animarum intellectivarum; huiusmodi autem secundum hoc plurificari oportet secundum plurificationem corporum.”
- 24.
In the analysis of text (T6) I follow closely my paper Trifogli (2012, 234–237).
- 25.
See, e.g., Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 76, art. 1, ad 1–6 (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org).
- 26.
For a more extensive discussion of Giles’s reception of Aquinas’s view, see Trifogli (2012, 237–241).
- 27.
See, for example, text (T7) below. For an outline of Aquinas’s critique of Averroes’s view and of Aquinas’s own position, see McCord Adams, Trifogli (2012, 629–633).
- 28.
Similar worries about the consistency of Aquinas’s view of the human soul are put forwards by Bazán in Thomas d’Aquin, L’Ame et le Corps. Somme de théologie (2016, 90–113).
- 29.
Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 76, art. 1 (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org): “Utrum intellectivum principium uniatur corpori ut forma.”
- 30.
The first argument is: “Illud enim quo primo aliquid operatur est forma eius cui operatio attribuitur, sicut quo primo sanatur corpus est sanitas, et quo primo scit anima est scientia; unde sanitas est forma corporis, et scientia animae. Et huius ratio est, quia nihil agit nisi secundum quod est actu, unde quo aliquid est actu, eo agit. Manifestum est autem quod primum quo corpus vivit est anima. Et cum vita manifestetur secundum diversas operationes in diversis gradibus viventium, id quo primo operamur unumquodque horum operum vitae est anima. Anima enim est primum quo nutrimur, et sentimus, et movemur secundum locum, et similiter quo primo intelligimus. Hoc ergo principium quo primo intelligimus, sive dicatur intellectus sive anima intellectiva, est forma corporis. Et haec est demonstratio Aristotelis in II De anima.” (ibidem, corp.). The third argument is: “Potest etiam idem manifestari ex ratione speciei humanae. Natura enim uniuscuiusque rei ex eius operatione ostenditur. Propria autem operatio hominis, inquantum est homo, est intelligere. Per hanc enim omnia animalia transcendit. Unde et Aristoteles, in libro Ethicorum, in hac operatione, sicut in propria hominis, ultimam felicitatem constituit. Oportet ergo quod homo secundum illud speciem sortiatur, quod est huius operationis principium. Sortitur autem unumquodque speciem per propriam formam. Relinquitur ergo quod intellectivum principium sit propria hominis forma.” (ibidem, corp.)
- 31.
Aristoteles, De anima, II.2, 413b11–414a14 (trans. Shields, 25–26).
- 32.
Thomas de Aquino, Summa theologiae, I, q. 76, art. 1, corp. (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org): “<1> Si quis autem velit dicere animam intellectivam non esse corporis formam, oportet quod inveniat modum quo ista actio, quae est intelligere, sit huius hominis actio. Experitur enim unusquisque seipsum esse qui intelligit. Attribuitur autem aliqua actio alicui tripliciter, ut patet per Philosophum, V Physicorum. Dicitur enim movere aliquid aut agere vel secundum se totum, sicut medicus sanat; aut secundum partem, sicut homo videt per oculum; aut per accidens, sicut dicitur quod album aedificat, quia accidit aedificatori esse album. Cum igitur dicimus Socratem aut Platonem intelligere, manifestum est quod non attribuitur ei per accidens. Attribuitur enim ei inquantum est homo, quod essentialiter praedicatur de ipso. Aut ergo oportet dicere quod Socrates intelligit secundum se totum, sicut Plato posuit, dicens hominem esse animam intellectivam, aut oportet dicere quod intellectus sit aliqua pars Socratis. Et primum quidem stare non potest, ut supra ostensum est, propter hoc quod ipse idem homo est qui percipit se et intelligere et sentire; sentire autem non est sine corpore; unde oportet corpus aliquam esse hominis partem. Relinquitur ergo quod intellectus quo Socrates intelligit, est aliqua pars Socratis ita quod intellectus aliquo modo corpori Socratis uniatur […]. <2> Relinquitur ergo solus modus quem Aristoteles ponit, quod hic homo intelligit, quia principium intellectivum est forma ipsius. Sic ergo ex ipsa operatione intellectus apparet quod intellectivum principium unitur corpori ut forma.” (English translation is mine).
- 33.
For this interpretation of Aristotle’s claim that the human being thinks, see also Thomas Aquinas, Summa theologiae, I, q. 75, art. 2, ad 2 (ed. Leonina, electronic version: www.corpusthomisticum.org)
- 34.
Critical edition with facing English translation, and Introduction outlining the contents of this question are published in Thomas Wylton, On the Intellectual Soul. The passages quoted below and their translations are taken from this work. For an outline of Wylton’s highly original defence of Averroes’s view in his Quaestio de anima intellectiva , see McCord Adams, Trifogli (2012, 637–641).
- 35.
See text (T10) below.
- 36.
See text (T11) below.
- 37.
See the very end of text (T11) below.
- 38.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, § 6, 8: 9–18): “Per formam, quae multipliciter dicitur in usu philosophorum, intelligo formam informantem corpus humanum vel eius materiam non-inhaerentem—ut inhaerere est proprietas opposita per se esse vel subsistere per naturam. Nam licet haec sit conditio aliarum formarum omnium quae educuntur de potentia materiae, tam substantialium quam accidentalium, licet aliter et aliter, tamen omnes in hoc conveniunt—et sancti et alii—de intellectiva, quae ponitur forma hominis, quod non est forma sic informans. Sed intelligo in proposito per formam informantem formam habentem inclinationem naturalem, ordinem et dependentiam ad aliud, ita quod ex alio et ipsa natum sit fieri unum compositum, quod per ipsam distinguitur specifice a quocumque alio.”
- 39.
See texts mentioned in note 25 above.
- 40.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, § 125, 76: 19–31): “Dico ergo quod propter naturalem inclinationem et dependentiam intellectus materialis a corpore, qua et in esse et in operatione sua finali a corpore organico huiusmodi virtutes sensitivas habente dependet, quae sunt praeparationes necessariae respectu cuiuscumque actionis eius, ita quod intelligere non est eius, sed dependet essentialiter ex corpore tamquam ab eo quod operatur, ideo ex his fit unum. Et ad hanc intentionem dicit Aristoteles, 1 De anima, quod si intelligere sit imaginari vel non sit sine imaginatione, impossibile est quod sit extra corpus. Per quod vult dicere: intelligere non est proprium intellectui, sed est totius coniuncti primo sicut eius quod primo intelligit. Unde dico quod huiusmodi naturalis dependentia et ordo principiorum hominis ad invicem, quae non invenitur in cumulo lapidum, qui sunt simul sine omni commixtione naturali vel dependentia ad invicem, sufficit ad hoc quod homo sit vere unum ens definibile et subiectum demonstrationis.”
- 41.
Wylton ’s insistence on the intellectual soul’s dependence on the body raises the question of how he understands the special status of the intellectual soul as subsisting form. One suggestion is that he could simply refer to the status of the intellect as non-inhering in matter, that is, to the lack of a bodily organ of thought (Aquinas’s claim [C1]).
- 42.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, § 177, 106: 16–28): “De quarto articulo, quid mihi videatur dicendum ad quaestionem, dico quod intelligendo per intellectivam praecise formam quae est nobis principium cognoscendi quidditates rerum abstractas, quam cognitionem quilibet experitur in se ipso se habere, cum voluerit; intelligendo etiam per formam corporis humani formale principium in homine intrinsecum quo ab aliis speciebus specifice et ultimate distinguitur—non comprehendendo modum specialem quo informat, scilicet utrum inhaerentis vel alio modo, sed tantum in genere—dico quod evidenter convinci potest—et istam conclusionem convincebat Philosophus, 2 De anima ex hoc quod anima est quo vivimus, sentimus, movemur secundum locum et intelligimus—quod est principium intrinsecum nobis non ut materia, ut ipse inducit ibi, ex quo concludit quod est principium formale. Et istud non minus convincit de anima intellectiva quam de aliis quod sit forma in nobis, quia per idem medium convincitur utrumque.” In this passage, as in the first argument of Aquinas quoted in note 30, the reference is to Aristotle’s argument in Aristoteles, De anima, II.2, 413b11–414a14 (trans. Shields, 25–26).
- 43.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, § 179, 108: 18–30): “Si autem per intellectivam non solum intelligatur forma per quam intelligimus quidditates rerum abstractas, sed cum hoc comprehendamus conditiones eius alias quas catholici ei attribuunt, scilicet quod sit de novo producta simul cum individuo cuius est forma, et tamen quod sit aeterna ex parte post, dico, cum Adam in statu innocentiae et Salomon post in cognitione naturali viae ad multas veritates rerum naturalium cognoscendas habuerint intellectum elevatum, quas nos non cognoscimus nec ex naturalibus convincere possumus, dico quantum ad illos, nescio si istam veritatem per rationem naturalem convincebant vel convincere potuerunt. Quantum tamen ad philosophos nescio aliquem qui per rationem naturalem convincit nec etiam ponit. Quantum autem ad me, dico quod, licet illam opinionem absque aliqua dubitatione credam veram esse, ipsam tamen per rationem naturalem convincere nescio—gaudeant illi qui convincere eam sciunt—sed sola fide teneo.”
- 44.
Aristoteles, Metaphysics, VII.17, 1041b12–33 (trans. Bostock, 30–31).
- 45.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, § 145, 92: 3–17).
- 46.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, §§ 146–156, 92: 18–98: 15).
- 47.
Thomas Wylton, On the Intellectual Soul (ed. Nielsen-Trifogli, trans. Trimble, Oxford 2010, § 149, 94: 5–9).
References
Primary Literature
Aristoteles. 1994. Metaphysics. Books Z and H. Translation and Commentary by David Bostock. Oxford, Clarendon Press.
———. 2016. De anima. Translation, introduction and commentary by Christopher Shields. Oxford: Clarendon Press.
Giles of Rome. 1500. In libros De anima expositio. Venice. Repr. Frankfurt 1982: Minerva.
Thomas Aquinas. 1888. Summa theologiae. Rome: Leonine Edition. Electronic version. www.corpusthomisticum.org.
———. 1984. Sentencia libri De anima, ed. René-A. Gauthier. Rome–Paris: Leonine–Vrin.
———. 1999. A commentary on Aristotle’s De anima. Trans. Robert Pasnau. New Haven–London: Yale University Press.
Thomas d’Aquin. 2016. L’Ame et le Corps. Somme de théologie. Première partie, questions 75 et 76. Introduction by Bernardo C. Bazán. French translation by Jean-Baptiste Brenet. Paris: Vrin.
Thomas Wylton. 2010. On the intellectual soul, ed. Lauge O. Nielsen, Cecilia Trifogli. Eng. trans. Gail Trimble. Oxford: Oxford University Press.
Secondary Literature
Caston, Victor. 2000. Aristotle’s argument for why the understanding is not compounded with the body. Proceedings of the Boston Area Colloquium of Ancient Philosophy 16: 135–175.
Frede, Michael. 1992. On Aristotle’s conception of the soul. In Essays on Aristotle’s De Anima, ed. Martha C. Nussbaum and Amélie Oksenberg Rorty, 93–107. Oxford: Clarendon Press.
McCord Adams, Marilyn, and Cecilia Trifogli. 2012. Whose thought is it? The soul and the subject of action in some thirteen and fourteenth century Aristotelians. Philosophy and Phenomenological Research 85 (3): 624–647.
Pasnau, Robert. 2012. Philosophy of mind and human nature. In The Oxford handbook of Aquinas, ed. Brian Davies and Eleonore Stump, 348–368. Oxford: Oxford University Press.
Trifogli, Cecilia. 2012. Giles of Rome against Thomas Aquinas on the subject of thinking and the status of the human soul. Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale 23: 221–244.
———. 2021. Thomas Aquinas on cognition as information. In Information and the History of Philosophy, ed. Chris Meyns, 137–149. London: Routledge.
Author information
Authors and Affiliations
Corresponding author
Editor information
Editors and Affiliations
Rights and permissions
Copyright information
© 2022 The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Switzerland AG
About this chapter
Cite this chapter
Trifogli, C. (2022). Medieval Views on the Subject of Thought and the Intellectual Soul. In: Gensler, M., Mansfeld, M., Michałowska, M. (eds) The Embodied Soul. Historical-Analytical Studies on Nature, Mind and Action, vol 11. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-99453-2_10
Download citation
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-99453-2_10
Published:
Publisher Name: Springer, Cham
Print ISBN: 978-3-030-99452-5
Online ISBN: 978-3-030-99453-2
eBook Packages: Religion and PhilosophyPhilosophy and Religion (R0)