Skip to main content
SpringerLink
Log in

Prefects, Governors, and Commissioners of the King in the Netherlands, c. 1800–1900

  • Chapter
  • First Online:
Prefects and Governors in Nineteenth-century Europe

Part of the book series: Palgrave Studies in Political History ((PSPH))

  • 73 Accesses

Abstract

This chapter outlines the genesis of, and historiography on, the Commissaris van de Koning (commissioner of the king) and his predecessor the Gouverneur, who acts as the head of a Dutch province. The Commissaris van de Koning is not a popular figure, nor has he struck a chord with historians. Nevertheless, thanks to abundant archival material, historians can initiate fresh archival research and start using new approaches. This chapter serves as a point of departure. It will be shown that central to most discussions on the role of the Governor/Commissioner has been the question of centralisation. The commissioners of the king have always had an ambiguous job description. These state representatives have embodied the balance of power between the national government and subnational administrative entities and thus the degree of centralisation. Another recurring factor is the correlation between processes of democratisation and modernisation (or at least transformation) of administrative structures. As important intermediaries of the nation-state, the commissioners of the king deserve more attention from scholars.

This is a preview of subscription content, log in via an institution to check access.

Access this chapter

Log in via an institution

Subscribe and save

Springer+ Basic
$34.99 /Month
  • Get 10 units per month
  • Download Article/Chapter or eBook
  • 1 Unit = 1 Article or 1 Chapter
  • Cancel anytime
Subscribe now

Buy Now

Chapter
USD 29.95
Price excludes VAT (USA)
  • Available as PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
eBook
USD 119.00
Price excludes VAT (USA)
  • Available as EPUB and PDF
  • Read on any device
  • Instant download
  • Own it forever
Softcover Book
USD 159.99
Price excludes VAT (USA)
  • Compact, lightweight edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info
Hardcover Book
USD 159.99
Price excludes VAT (USA)
  • Durable hardcover edition
  • Dispatched in 3 to 5 business days
  • Free shipping worldwide - see info

Tax calculation will be finalised at checkout

Purchases are for personal use only

Institutional subscriptions

Similar content being viewed by others

Notes

  1. 1.

    Vrijsen (2014).

  2. 2.

    Until the 1980s the main studies were Koenen (1862), Vos de Wael (1888) and Rüter (1941–1950).

  3. 3.

    Van der Burg (2014).

  4. 4.

    Janssens (1992), Wigger (1994) and Wieland et al. (eds.) (1989).

  5. 5.

    For example, Van Kempen (1988), J.H. Wigger (1994) and Wieland et al. (eds.) (1989).

  6. 6.

    For example, Beekelaar (ed.) (1997).

  7. 7.

    For example, Blok et al. (eds.) (1997) and Van den Heuvel (2013).

  8. 8.

    For example, Van den Eerenbeemt et al. (eds.) (1996–1997), Pots and Randeraad (eds.) (2014) and Roelofs and Van Zuthem (2014).

  9. 9.

    Randeraad (1993a).

  10. 10.

    Notably: Randeraad (1993b, 1998b, 2000).

  11. 11.

    Randeraad cites F.G. Bailey (1969) and Randeraad (1998a).

  12. 12.

    Roelevink (2012).

  13. 13.

    For example, Amsterdam: Van der Burg (2009, pp. 229–230).

  14. 14.

    Van der Burg (2010).

  15. 15.

    Roelevink (2010).

  16. 16.

    Poell (2005, p. 472) and Roelevink (2012, p. 369).

  17. 17.

    Duvergier (1826, pp. 209–227).

  18. 18.

    Broers (1996, pp. 54–55).

  19. 19.

    Roelevink (2012, pp. 265–266).

  20. 20.

    For a more detailed study of the prefectoral system in the Netherlands see Van der Burg (2021).

  21. 21.

    Roelevink (2012, pp. 376–377).

  22. 22.

    These two departments together made up the old provinces of Holland and Utrecht.

  23. 23.

    Roelevink (2012, p. 266).

  24. 24.

    Joor (2000, pp. 445–454).

  25. 25.

    Lebrun to Napoleon, 11 February 1811. Archives Nationales (Paris), AF IV 1724, pièce 84.

  26. 26.

    Thielemans (2008, p. 135).

  27. 27.

    Naber (1913, pp. 62–65).

  28. 28.

    Van der Burg (2021, p. 130).

  29. 29.

    Van Boven (ed.) (2010, pp. 28–29).

  30. 30.

    De Celles to Réal, 18 February 1813 [in Colenbrander (ed.,) 1905–1922, p. 608].

  31. 31.

    Van der Burg (2016).

  32. 32.

    Caumont la Force (1907, pp. 336–338).

  33. 33.

    Koch (2013, p. 226).

  34. 34.

    Van der Heijden and Sanders (1993, pp. 17–19). See also Wigger (1994).

  35. 35.

    Wigger (2000).

  36. 36.

    Lok (2009, pp. 268–269).

  37. 37.

    Randeraad (1994, pp. 540–541).

  38. 38.

    Dutch Constitution of 1814, art. 73, 76.

  39. 39.

    Koch (2013, pp. 309–310).

  40. 40.

    Dutch Constitution of 1815, art. 137, 153.

  41. 41.

    Blok (1997, p. 11).

  42. 42.

    Randeraad (1994, p. 549).

  43. 43.

    Van Kempen (1996, p. 86).

  44. 44.

    I refer to the database Repertorium van ambtsdragers en ambtenaren 1428–1861 [Compendium of office holders and civil servants 1428–1861], maintained by the Huygens Institute for Dutch History. http://resources.huygens.knaw.nl/repertoriumambtsdragersambtenaren1428-1861.

  45. 45.

    Deseure and Diederik (2018, p. 105).

  46. 46.

    Van Kempen (1994, p. 72).

  47. 47.

    Blok (1997, pp. 11–12).

  48. 48.

    Koch (2013, p. 260, pp. 376–377).

  49. 49.

    Van Kempen (1988, pp. 331–332).

  50. 50.

    Lok (2009, p. 162).

  51. 51.

    Van Kempen (1996, p. 91, 1988, pp. 331–332).

  52. 52.

    Koch (2013, p. 468).

  53. 53.

    Van Zanten (2013, pp. 483–484).

  54. 54.

    Randeraad (1994, p. 541).

  55. 55.

    Sperber (2005, pp. 10–11, 117).

  56. 56.

    The blackmail by radical liberals was recently discovered by Jeroen van Zanten and caused quite a stir, at least among historians. See: Van Zanten (2013, p. 554).

  57. 57.

    Randeraad (1994, p. 549).

  58. 58.

    Randeraad (1998b, p. 97).

  59. 59.

    Randeraad (1994, pp. 553–556).

  60. 60.

    Blok (1997, pp. 13–14).

  61. 61.

    Bank and van Buuren (2000, p. 22).

  62. 62.

    Randeraad (1994, p. 97).

  63. 63.

    Blok (1997, p. 15).

  64. 64.

    As cited by Randeraad (1994, 107).

  65. 65.

    Boessen (2000).

  66. 66.

    Randeraad (1994, p. 553).

References

  • Bailey, Frederick George. 1969. Strategies and spoils. A social anthropology of politics. New York: Schocken.

    Google Scholar 

  • Bank, Jan, Maarten van Buuren. 2000. 1900. Hoogtij van burgerlijke cultuur. Den Haag: Sdu Uitgevers.

    Google Scholar 

  • Beekelaar, Gerhard A.M. (ed.). 1997. Gelderland tussen 1840 en 1850: rapporten, verslagen en andere stukken omtrent de toestand in de provincie Gelderland, opgemaakt door de gouverneur in de jaren 1840–1849. Hilversum: Verloren.

    Google Scholar 

  • Blok, P. A. (ed.). 1997. “Veel tact en de noodige geschiktheid”. Gouverneurs en commissarissen in de provincie Utrecht 1814–1997. Een bundel opstellen aangeboden aan jhr. P. A. C. Beelaerts van Blokland bij zijn afscheid als commissaris van de koningin in de provincie Utrecht. Utrecht: Het Spectrum.

    Google Scholar 

  • Boessen, Manuël. 2000. “Geest der provincie”: commissaris des Konings Van der Does de Willebois over de ontwikkeling van een Nederlands-nationaal gevoel in Limburg, 1856–1874. De Maasgouw: weekblad voor Limburgsche geschiedenis, taal- en letterkunde, 119: 1–38.

    Google Scholar 

  • Broers, Michael. 1996. Europe under Napoleon 1799–1815. London: Arnold.

    Google Scholar 

  • Caumont la Force, Auguste de. 1907. L’architrésorier Lebrun, gouverneur de la Hollande, 1810–1813. Paris: Plon-Nourrit.

    Google Scholar 

  • Colenbrander, Herman T. (ed.). 1905–1922. Gedenkstukken der algemene geschiedenis van Nederland van 1795 tot 1840. The Hague: Martinus Nijhoff.

    Google Scholar 

  • Deseure, Brecht, Smit Diederik. 2018. Pre-Revolutionary Provinces in a Post-Napoleonic State. Piecing together the United Kingdom of the Netherlands, 1813–1815. BMGN-Low Countries Historical Review, 133–3: 98–121. 10.18352/bmgn-lchr.10589.

    Google Scholar 

  • Duvergier, Jean-Baptiste. 1826. Collection complète des lois, décrets, ordonnances, réglemens et avis du Conseil-d’État, depuis 1788 jusques et y compris 1824, vol. XVII. Paris: A. Guyot et Scribe.

    Google Scholar 

  • Janssens, J.W. 1992. De commissaris van de koningin: historie en functioneren. The Hague: VNG-Uitgeverij.

    Google Scholar 

  • Joor, Johan. 2000. De Adelaar en het Lam. Onrust, opruiing en onwilligheid in Nederland ten tijde van het Koninkrijk Holland en de inlijving bij het Franse keizerrijk (1806–1813). Amsterdam: Bataafsche Leeuw.

    Google Scholar 

  • Koch, Jeroen. 2013. Koning Willem I, 1772–1843. Amsterdam: Boom.

    Google Scholar 

  • Koenen, Daniel Adriaan. 1862. De commissaris des Konings in de provincie, geschiedkundig ontwikkeld. Haarlem: Joh. Enschedé & Zonen.

    Google Scholar 

  • Lok, Matthijs. 2009. Windvanen. Napoleontische bestuurders in de Nederlandse en Franse restauratie (1813–1820). Amsterdam: Bert Bakker.

    Google Scholar 

  • Naber, Johanna W.A. 1913 [2nd ed.]. Overheersching en vrijwording: geschiedenis van Nederland tijdens de inlijving bij Frankrijk, juli 1810-november 1813. Haarlem: Haarlem Tjeenk Willink.

    Google Scholar 

  • Poell, Thomas. 2005. Het einde van een tijdperk. De Bataafs-Franse tijd 1795–1813, in M. Prak, and W. Frijhoff (eds.), Geschiedenis van Amsterdam, vol. II-2. Amsterdam: SUN.

    Google Scholar 

  • Pots, Roel, Nico Randeraad (eds.). 2014. Behoedzaam bestuur. Twee eeuwen provincie Zuid-Holland. Leiden: Primavera Pers.

    Google Scholar 

  • Randeraad, Nico. 1993a. Authority in Search of Liberty: the Prefects in Liberal Italy. Amsterdam: Thesis Publishers.

    Google Scholar 

  • Randeraad, Nico. 1993b. De Commissaris des Konings in de Nederlandse Geschiedenis. Opossum. Tijdschrift voor Historische en Kunstwetenschappen, 3, themanummer 8: 81–84.

    Google Scholar 

  • Randeraad, Nico. 1994. Thorbecke en de inrichting van het lokale bestuur. Tijdschrift voor Geschiedenis, 107: 537–558.

    Google Scholar 

  • Randeraad, Nico. 1998a. Introduction. In Nico Randeraad (ed.), Mediators between state and society. Hilversum, Verloren: 9–16.

    Google Scholar 

  • Randeraad, Nico. 1998b. Faces of Centralization. In Nico Randeraad (ed.), Mediators between State and Society. Hilversum, Verloren: 87–111.

    Google Scholar 

  • Randeraad, Nico. 2000. Het geplooide land. De pacificerende rol van commissarissen des Konings en burgemeesters. In J.C.H. Blom and J. Talsma (eds.), De verzuiling voorbij. Godsdienst, stand en natie in de lange negentiende eeuw. Amsterdam, Het Spinhuis: 134–153.

    Google Scholar 

  • Roelevink, Joke. 2010. Louis Bonaparte aux prises avec l’inertie hollandaise, in: Annie Jourdan (ed.), Louis Bonaparte : Roi de Hollande. Paris, Nouveau Monde: 113–129.

    Google Scholar 

  • Roelevink, Joke. 2012. Onderzoeksgids bestuur en administratie van de Bataafs Franse tijd 1795–1813. Den Haag: Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis. http://resources.huygens.knaw.nl/bataafsfransetijd.

    Google Scholar 

  • Roelofs, Bob and J. van Zuthem. 2014. Van pottenkijker tot boegbeeld. 200 jaar Gelderse Commissarissen van de Koning(in). Utrecht: Uitgeverij Matrijs.

    Google Scholar 

  • Rüter, A.J.C. 1941–1950. Rapporten van de Gouverneurs in de provinciën, 1840–1849. Utrecht : Kemink, 3 vols.

    Google Scholar 

  • Sperber, Jonathan. 2005 [2nd ed]. The European Revolutions, 1848–1851. Cambridge: Cambridge University Press, 2005.

    Google Scholar 

  • Thielemans, Marie-Rose. 2008. Goswin, baron de Stassart 1780–1854. Politique et Franc-maçonnerie. Bruxelles: Académie Royale de Belgique.

    Google Scholar 

  • Van Boven, Maarten W. (ed.). 2010. Afscheid van de wereld. Het eigen levensverhaal van Boudewijn Donker Curtius, politicus, advocaat en rechter in de Bataafs-Franse tijd. Hilversum: Verloren.

    Google Scholar 

  • Van den Eerenbeemt, Henricus F.J.M. et al. (eds.). 1996–1997. Geschiedenis van Noord-Brabant. Amsterdam: Boom, 3 vols.

    Google Scholar 

  • Van den Heuvel, Francien. 2013. Tussenpersoon, handhaver en initiator : mr. Arthur E.J. baron van Voorst tot Voorst, commissaris van de koningin in Noord-Brabant 1894–1928. Noordbrabants historisch jaarboek, vol. 30: 168–199.

    Google Scholar 

  • Van der Burg, Martijn. 2009. Law enforcement in Amsterdam. Between tradition and modernization. In Manon van der Heijden et al. (eds.), Serving the Urban Community. The Rise of Public Facilities in the Low Countries. Amsterdam, Aksant: 217–241.

    Google Scholar 

  • Van der Burg, Martijn. 2010. Transforming the Dutch Republic into the Kingdom of Holland: the Netherlands between Republicanism and Monarchy (1795–1815). European Review of History, 17: 151–170 https://doi.org/10.1080/13507481003660811.

    Article  Google Scholar 

  • Van der Burg, Martijn. 2014. La police napoléonienne dans les départements néerlandais : entre tradition et modernité (1795–1820). In François Antoine et al. (eds.), L’Empire napoléonien. Une expérience européenne?, Paris: Armand Collin: 251–267.

    Google Scholar 

  • Van der Burg, Martijn. 2016. Local administration in the Napoleonic empire: The case of Napoleon’s third capital. Napoleonica. La Revue, 25: 123–141 https://doi.org/10.3917/napo.025.0123.

  • Van der Burg, Martijn. 2021. Napoleonic Governance in the Netherlands and Northwest Germany: Conquest, Incorporation, and Integration. London: Palgrave Macmillan. https://springerlink.bibliotecabuap.elogim.com/book/10.1007/978-3-030-66658-3.

  • Van der Heijden, W. G. M. and J. G. M. Sanders. 1993. Noord-Brabant in de negentiende eeuw: een institutionele handleiding. Hilversum: Verloren.

    Google Scholar 

  • Van Kempen, A. F. J. 1988. Gouvernement tussen Kroon en Statenfacties. De positie van vier gouverneurs in het politieke krachtenveld van Noord-Brabant, 1813–1830. Tilburg: Stichting Zuidelijk Historisch Contact.

    Google Scholar 

  • Van Kempen, A. 1994. ‘Carel Gerard Hultman (1752–1820): eerste gouverneur van Noord-Brabant. In J. van Oudheusden et al. (eds.), Brabantse biografieën. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende Noordbrabanders 2. Amsterdam, Meppel: 71–73.

    Google Scholar 

  • Van Kempen, Ad. 1996. Een emanciperend gewest: achterstand en ambities in bestuur en politiek. In H. F. J. M. van den Eerenbeemt (ed.), Geschiedenis van Noord-Brabant deel I. Amsterdam: Boom, 80–101.

    Google Scholar 

  • Van Zanten, Jeroen. 2013. Willem II, 1792–1849. Amsterdam: Boom.

    Google Scholar 

  • Vos de Wael, Arnoldus J.M. 1888. De commissaris des konings in de provincie. ’s-Hertogenbosch: Joh. Enschedé & Zonen.

    Google Scholar 

  • Vrijsen, Eric. 2014. Anatomie van de macht: Commissaris van de Koning. Elsevier, 76, n° 3 https://www.ewmagazine.nl/juist/article/2014/03/anatomie-van-de-macht-commissaris-van-de-koning-1488558W/.

  • Wieland, J. H. M. et al. (eds). 1989. De gouverneurs in de beide Limburgen 1815–1989. Maastricht: LGOG.

    Google Scholar 

  • Wigger, J. H. 1994. De tweede bestuurslaag in Overijssel. De commissarissen in de arrondissementen Almelo, Deventer en Zwolle, 1813–1815. Overijsselse Historische Bijdragen, 109: 114–134.

    Google Scholar 

  • Wigger, J. H. 2000. De Préfecture in het Département Des Bouches-de-l’Yssel, Een Frans bestuursorgaan in Overijssel in de jaren 1811–1813. Overijsselse Historische Bijdragen, 115: 67–83.

    Google Scholar 

Download references

Author information

Authors and Affiliations

  1. Open University of the Netherlands, Heerlen, The Netherlands

    Martijn van der Burg

Authors
  1. Martijn van der Burg
    View author publications

    You can also search for this author in PubMed Google Scholar

Corresponding author

Correspondence to Martijn van der Burg .

Editor information

Editors and Affiliations

  1. Rennes 2 University, Rennes, France

    Pierre Karila-Cohen

Rights and permissions

Reprints and permissions

Copyright information

© 2022 The Author(s), under exclusive license to Springer Nature Switzerland AG

About this chapter

Check for updates. Verify currency and authenticity via CrossMark

Cite this chapter

van der Burg, M. (2022). Prefects, Governors, and Commissioners of the King in the Netherlands, c. 1800–1900. In: Karila-Cohen, P. (eds) Prefects and Governors in Nineteenth-century Europe. Palgrave Studies in Political History. Palgrave Macmillan, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-91614-5_5

Download citation

  • DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-91614-5_5

  • Published:

  • Publisher Name: Palgrave Macmillan, Cham

  • Print ISBN: 978-3-030-91613-8

  • Online ISBN: 978-3-030-91614-5

  • eBook Packages: HistoryHistory (R0)

Publish with us

Policies and ethics

Search

Navigation